زمان تجديد نظر در سياست انقباضي

زمان تجديد نظر در سياست انقباضي

رئيس‌ جمهور و نخست ‌وزير عراق، به اعتراض مسئولين ايراني که چرا در مسابقات فوتبال بصره از نام «خليج عربي» به جاي «خليج فارس» استفاده شده، اعتنا نکردند و حاضر به جبران نشدند. وزراي خارجه عربستان و مصر نيز در جريان برگزاري يک اجلاس در رياض در بيانيه مشترکشان به جمهوري اسلامي ايران هشدار دادند در فعاليت‌هاي هسته‌اي خود امنيت منطقه را به خطر نيندازند. چندي قبل نيز رئيس‌ جمهور چين در سفر به عربستان، ضمن امضاء قراردادهاي متعدد با دولت و بخش خصوصي این کشور، در بيانيه‌هاي مشترکي با عربستان و اعضاء شوراي همکاري خليج فارس منتشر کرد، ايران را به حمايت از تروريسم و مناسبت‌هاي خارج از ضوابط اتمي متهم کرد و از مسئولين ايران خواست در مورد جزاير سه‌گانه ابوموسي، تنب ‌بزرگ و تنب‌ کوچک با امارات تفاهم کنند. اين اقدام رئيس‌ جمهور چين، علاوه بر وارد ساختن اتهامات واهي به ايران در زمينه‌هاي تروريسم و فعاليت‌هاي اتمي، نقض حاکميت ايران بر جزاير سه‌گانه ايراني بود که در تعلق آنها به کشورمان ترديدي نيست، واقعيتي که مسئولان چيني از جمله رئيس‌ جمهور اين کشور هم آن را مي‌دانند.
هدف ما در اين مقاله اين نيست که با برشمردن اين وقايع تلخ، به بازگو کردن صرف آنها بپردازيم و از تخلفات مسئولين عراق و عربستان و امارات و همداستاني رئيس‌جمهور چين با آنها بگوئيم. اين درست است که مسئولان عراقي برخلاف واقعيت‌هاي اثبات شده تاريخي به جعل نام «خليج عربي» براي «خليج فارس» پرداخته و برخلاف اسناد و مدارک تاريخي فراواني که در کتابخانه‌ها و ادارات مربوطه خود عراق وجود دارد عمل کرده‌اند، کمااينکه مسئولان عربستان و مصر و امارات و کشورهاي عضو شوراي همکاري خليج فارس و رئيس ‌جمهور چين نيز برخلاف واقعيت‌هاي روشن سخن گفتند و بيانيه صادر کردند، ولي از آنجا که علم سياست، عرصه بازي‌هاي فصلي است، اکنون با برشمردن اين تخلفات مشکلي حل نمي‌شود. ما بايد مشکل را در عملکرد سياست خارجي خودمان پيدا کنيم و درصدد تصحيح آن برآئيم.
اين واقعيت را نمي‌توان انکار کرد که ديپلماسي خارجي ما ضعيف است. درست نمي‌دانيم اين که ضعف را به شخص يا اشخاص خاصي در وزارتخارجه منتسب کنيم. قوت و ضعف سياست خارجي يک کشور را بايد در سياست‌هاي کلان جستجو کرد. سياست خارجي ما در کليات دچار مشکلات متعددي است که فقط با برطرف شدن آنها مي‌توان به بهبود ديپلماسي منطقه‌اي اميدوار بود.
زياده ‌روي در نزديک شدن به چين و روسيه، کوتاهي در توجه به تحکيم روابط با همسايگان جنوبي، اصرار بر کوچک شمردن تحريم‌هاي ناشي از شکست خوردن برجام و بي‌اعتنائي به «اف‌ا‌ي‌تي‌اف» از جمله موارد ضعف سياست کلان خارجي ما هستند.
وقتي تمام تخم ‌مرغ‌ها را در سبد چين و روسيه مي‌گذاريم، طبيعي است که آنها هرطور بخواهند با ما رفتار مي‌کنند. دولتمردان چين و روسيه در محاسبات خود احساس مي‌کنند ايران به دليل سياست يکجانبه، چاره‌اي غير از تحمل هر آنچه پکن و مسکو اراده کند نخواهد داشت. رفتار بسيار نامتعارف رئيس ‌جمهور چين با ايران در سفرش به عربستان و مشکلاتي که روس‌ها با آلوده کردن ايران به مسائل جنگ اوکراين به وجود آورده‌اند، نمونه‌هاي روشن عوارض چنين سياستي است.
نزديک‌تر شدن روزافزون دولت‌هاي عرب جنوب خليج فارس به رژيم صهيونيستي و نفوذ اين رژيم غاصب و نامشروع در ارکان اطلاعاتي و امنيتي منطقه، نشان مي‌دهد سياست کشورمان در تحکيم روابط با کشورهاي منطقه به ويژه جنوب خليج فارس سياست دقيقي نبوده است. ما بايد در اين سياست بطور اساسي تجديد نظر کنيم تا بتوانيم مانع پيشرفت رژيم صهيونيستي در سياست خائنانه نزديک شدن به کشورهاي عرب جنوب خليج فارس شود.
تعلل‌هائي که در زمينه حل موضوع برجام و پيوستن به اف‌اي‌تي‌اف داشته‌ايم را نبايد ناديده بگيريم. در اين زمينه، پيروي از نقطه ‌نظر افراطيون که کشور را دچار مشکلات روزافزون تحريم کرده است، نبايد ادامه پيدا کند. حتي چين هم اگر بخواهد با ما تعامل بازرگاني داشته باشد، تحريم‌هاي ناشي از ناکامي برجام و عدم پيوستن به ‌«اف‌اي‌تي‌اف» مانع اين تعامل مي‌شود. پيمان شانگهاي هم همين وضعيت را دارد و بطور کلي اين سياست انقباضي، موجب انسداد گرديده و مشکلات کنوني از جمله گستاخي همسايگان جنوبي حتي نزديک‌ترين آنها نسبت به ما را موجب شده است. اگر تا دير نشده، در سياست‌هاي کلان خارجي تجديد نظر نشود، بر مشکلات افزوده خواهد شد، وضعيتي که کشور تاب تحمل آن را نخواهد داشت.