نحوه وصول چك از طريق مراجع ثبتي

نحوه وصول چك از طريق مراجع ثبتي

کامران بیاتی
مشاور حقوقی هفته نامه پیک ایلام
بخش دوم-
برای صدور اجرائیه در مورد چک باید اوراق ذیل به اداره ثبت محل تسلیم گردد:
1- فرم درخواست نامه چاپی طبق نمونه موجود در ثبت
2- اصل و تصویر چک برگشتی
در صورت کسر موجودی حساب صادر کننده نزد بانک محال علیه، به تقاضای دارنده چک، مبلغ موجود در حساب به متقاضی داده می‌شود و دارنده چک با قید مبلغ دریافت شده در پشت چک و تسلیم آن به بانک، گواهینامه‌ای مشتمل بر مشخصات چک و مبلغی که پرداخته شده است از بانک دریافت می‌کند و می‌تواند برای مطالبه مابقی وجه‌ سند، درخواست صدور اجرائیه نماید یعنی پس از تنظیم درخواست موصوف گواهینامه مورد بحث را ضمیمه آن کند و هر دو برگ را تسلیم اجرا نماید. به طوری که ملاحظه می‌شود. در صورت کسر موجودی در حساب صادر کننده، ضمیمه کردن اصل چک به درخواست صدور اجرائیه لازم نیست ولی در مورد چکی که وجه آن پرداخت شده است صدور اجرائیه منوط به احرار شرایط ذیل است:
الف: چک مورد اجرا عهده بانکهای مجاز صادر شده است.
ب: صدور اجرائیه فقط علیه صادر کننده چک درخواست شده باشد.
ج: چون چک به موجب قانون چک از جمله اسناد رسمی لازم‌الاجرا است، تاریخ تنظیم آن معتبر است مگر آنکه به دلیلي (دعوای اشتباه یا تاریخ مندرج در دفتر تجارتی) عدم صحت آن ثابت شود.
د: مطابقت امضای صادر کننده در بانک، از طرف بانک گواهی شده باشد.
پس هرگاه چک نسبت به قسمتی از مبلغ آن فاقد محل باشد دارنده چک نسبت به باقی ماندة مبلغ حق صدور اجرائیه خواهد داشت.
اما هرگاه گواهی نامه‌های متعدد با این توضیح که یکی چک را بلامحل (به واسطه فقدان موجودی) و دیگری چک را بلامحل (به واسطه کسر موجودی) بداند صادر شود، اداره ثبت نسبت به این گونه گواهینامه‌ها اجرائیه صادر نمی‌نماید و صدور اجرائیه نسبت به چنین چکی، منوط به رفع تعارض موجود می‌باشد.
نکته قابل ذکر اینکه درخواست صدور اجرائیه نسبت به برخی موارد مندرج در متن چک از جمله ضمانت حسن انجام تعهد، تضمین، اعتبار و ... یا در ظهر چک در مورد ظهرنویس، در اداره ثبت قابل ترتیب اثر نيست و صرفاً وجه مندرج در چک قابلیت صدور اجرائیه را دارا می‌باشد.
روشن است که دارند چک باید در مرحله نخست به بانک محال علیه (بانکی که می‌بایست وجه چک را پرداخت نماید) مراجعه نمود. و در صورت عدم دریافت گام بعدی را بردارد.
هرگاه وجه چک به علّتی پرداخت نگردد بانک موظف است در برگ مخصوص که مشخصات چک و هویت و نشانی کامل صادر کننده در آن ذکر شده است، با ذکر علّت یا علل عدم پرداخت وجه چک، آنرا امضاء و مهر نموده و به دارنده چک تسلیم نماید، پس در این مرحله دارنده چک باید گواهی عدم پرداخت وجه چک را از بانک بگیرد.
شرط صدور اجرائیه
شرط صدور اجرائیه در مورد چک‌های بانکی همانطور که پیش‌تر نیز اشاره شد مطابقت امضای ذیل چک با امضای صاحب حساب می‌باشد که این مطلب در گواهینامه عدم پرداخت صادره از سوی بانک تأیید می‌شود. در صورتی که عدم پرداخت وجه چک به دلیل عدم مطابقت امضای چک با امضای صاحب حساب باشد در اداره ثبت اجرائیه صادر نخواهد شد. بعد از صدور چک، دارنده چک می‌تواند ضمن اعلام انصراف از تعقیب عملیات اجرایی، استرداد لاشة چک را بخواهد که در این صورت چنانچه اجرائیه ابلاغ شده باشد حق‌الاجرا از متقاضی صدور اجرائیه مطالبه می‌شود و در صورت پرداخت حق‌الاجرا، پرونده مختومه خواهد شد.
در گام دوم در صورت مراجعه به بانک و عدم دریافت تمام یا قسمتی از وجه چک، با تکمیل فرم مربوط به اجرای مفاد اسناد رسمی لازم‌الاجرا درخواست صدور اجرائیه بعمل می‌آید و پس از تنظیم نسخة اصل، آن را به ضمیمه گواهی عدم پرداخت ورقه چک به اجرای ثبت محل تسلیم می‌نمايد.
صدور اجرائیه: در مورد چکی که وجه آن پرداخت نشده است محدود به احراز شرایط چهارگانه‌ای می‌باشد که پیش از این ذکر شد و سایر موارد از قبیل چک سفید امضا چكي که وصول آن منوط به تحقق شرطی شده است و چکی که بابت تضمین انجام معامله یا تعهدی صادر شده است مانع صدور اجرائيه نمی‌باشد زیرا وضع این قبیل چکها فقط مانع تعقیب کیفری است. به طوری که ذکر شد برای امکان طرح دعاوی مربوط به چک، تنظیم اعتراض نامه شرط نيست و گواهینامه بانک کافی است.

ادامه دارد...